U Bihoru raste veliki broj ljekovitih biljaka, a jedna od najrasprostranjenijih je takozvana “ljekovita bomba” ili kleka. Ima je svuda, jer se prilagođava svim vrstama tla i nadmorskim visinama. Kleka raste kao grm ili manje drvo, u niskom i u planinskom pojasu po šumama (naročito hrastovim i bukovim), suhim obroncima i otvorenim pašnjacima.
Bihorac Suko Ramčilović, koji radi u prosvjeti trideset godina, već dvije decenije otkupljuje kleku u Petnjici.
„Kleka je unosan posao ili jedan vid hobija. Jedna žena mi je govorila da jedva čeka da počne kleka, da se pokrene. Ljudi uzimaju lijep novac. Prošle godine cijena po kilogramu je bila oko 2.80 eura“, kaže za Radio Petnjica Ramčilović.
„Garantujem svima koji se bave berbom kleke da im je prodaja sigurna za ovu godinu, od grama do koliko god bilo, kao i pečurke“, ističe Ramčilović.
Tvrdi da pojedine porodice u Bihoru uberu i četiri tone kleke.
„Prije neku godinu porodica Mehović je ubrala četiri tone kleke. Tada je cijena bila 1.10 eura po kilogramu. Svake godine manji je rod i skuplja je cijena. Kleka generalno kalira. Imao sam prošle godine 50 tona kleke koje sam otkupio iz cijele Crne Gore. Ostalo mi je oko 20 tona i od toga sam izgubio dvije tone zbog kaliranja. Džakovi u kojima se nalazi kleka ne smiju da se naslažu jedan na drugi. Zato je potrebno dosta prostora da bi se ona lagerisala“, precizira Ramčilović.
Suko kaže takođe da je otkupljivao i pečurke i da je 90% otkupio iz Crne Gore, pretežno iz opština na sjeveru.
„Plasman pečurke, kao i kleke prodajem na teritoriji Crne Gore. U Bihoru kleku beru svi. Ranije je mnogo više osoba bilo koji su se bavile ovim poslom, sad je to već negdje oko tek dvadesetak aktivnih koji mi dostavljaju kleku. Kako su mi rekli, u Luksemburgu kilogram kleke košta i do 40 eura. Koriste ga kao dodatak jelu”, kaže Ramčilović.
On je saopštio da je prošle godine sa područja opštine Petnjica preuzeo oko sedam tona kleke.
“Koristim priliku da uputim apel da se kleka ne pali, jer se ona koristi za ljekove i hranu, za čajeve, kisjelu vodu i za sve je dobra i neko uzima hljeb od toga“, zaključuje Suko Ramčilović.
Prema informacijama Radija Petnjica, u mjestu kod Dobrodola, Goljivi krši, zapaljen je veliki prostor na kojem je rasla kleka.
„Nekada se bralo tako što su se odsijecale grane i polagale na platnenu tkaninu, a plodovi su se odvajali udaranjem drvenim predmetom po granama. Kasnije bi se, “vijanjem“ na vjetru, oslobađali iglica, kako bi se dobio čist proizvod.
Taj način se sada manje primjenjuje jer se gubi vrijeme. Livade se više ne kose, pa su zarasle u kleku, koje još uvijek nijesu guste i lako im se pristupa. Grane se ne sijeku jer ima prostora da se ispod stabla položi platno. Tada se bobice kleke beru. One se oslobađaju udaranjem štapom, a većina ih odvaja sa rukavicama na rukama, stiskajući je i povlačeći ruku prema vrhu grane.
Može do dvije hiljade eura po osobi da se zaradi od kleke u toku dva mjeseca. Vije se u avgustu, septembaru i oktobru. Dnevno može do 25 kg jedna osoba da ubere. Može izuzetno da se zaradi. U posljednje vrijeme sve više se pali kleka što je veliki problem nesavjesnih građana“, zaključuje sagovornik Radija Petnjica.
ENKO KORAĆ
