Član predsjedništva Demokratske Crne Gore i poslanik te partije u Skupštini Crne Gore Albin Ćeman i nezavisni odbornik u lokalnom parlamentu Petnjice Aldin Muratović osvrnuli su se na rezultate koje je Petnjica ostvarila u desetogodišnjoj samostalnosti.
U serijalu tekstova koji su dio projekta “Retrovizor” podržanog od Ministarstva kulture i medija pokušaćemo da nađemo odgovore šta je Petnjici potrebno za dinamičniji razvoj, kao i na to šta je do sada urađeno.
RP: Najjači utisak o Petnjici u deceniji za nama, nakon povratka statusa opštine?
ALBIN ĆEMAN: Nakon povratka statusa opštine, među građankama i građanima Petnjice, vratila se nada, da Petnjica, predvođena svojim domaćinima, može “zasijati” punim sjajem, kako smo, vjerujem, svi željeli. Nažalost, to se nije desilo. Mnoge šanse su propuštene, početni entuzijazam je opadao, problem su se gomilali i to je, između ostalog, rezultiralo da se nastavi sa iseljavanjem dominantno mladog, radno sposobnog stanovništva, što nažalost, ostavlja najjači utisak o Petnjici u deceniji za nama, nakon povratka statusa opštine. Ovo je višedecenijski problem, koji s pravom izaziva gorčinu kod svakog dobronamjernog čovjeka.
U životu sam uvijek bio optimista, a siguran sam da je to svojstveno genetskom kodu Bihoraca, te stoga mislim, da Petnjica vapi za nekim novim idejama, koje će, preokrenuti trenutno stanje naše opštine nabolje.
MURATOVIĆ: Kada govorimo o utiscima, kada je opština Petnjica u pitanju, rekao bih da ih je više i da se prije svega tu miješaju emocije kod građana naše opštine.
Po meni je najjači utisak da je vraćen status opštine, da su svi društveno-politički akteri sa prostora Petnjice, bili jednoglsni u ne lakoj borbi za svoju opštinu, na šta im odajem veliko poštovanje I priznanje. Svjedoci smo teške situacije i kada smo dobili status opštine, nijesmo imali skoro ništa, kompletna administracija je bila smještena u dvije kancelarije u teškim uslovima za rad. Sada je situacija daleko bolja kada je u pitanju lokalna infrastruktura u svakom drugom smislu i može se zaključiti da je opština funkcionalna, kada je u pitanju taj administrativni rad. To su neka dva jaja utiska za mene lično i sa mnogo emocija ih se sjećam.
RP: Kako biste opisali trenutnu situaciju u opštini Petnjica u pogledu iseljavanja stanovništva i može li se i kako zaustaviti?
ALBIN ĆEMAN: Trenutna situacija u pogledu iseljavanja stanovništva je i dalje problematična.
Mislim da se ovaj negativni trend u ovom trenutku ne može u potpunosti zaustaviti,
ali se može značajno ublažiti rješavanjem infrastrukturnih problema, otvaranjem radnih mjesta i poboljšanjem uslova života..
MURATOVIĆ: Govorio sam bezbroj puta kada je ovaj problem u pitanju, i kao obornik u lokalnom parlamentu i sa drugih pozicija koje sam obavljao, ali se bojim da nije imalo dovoljno sluha da se čuju i uvaže neki moji predlozi, koji su bili realni i ostvarivi, kada je u pitanju zaustavljanje iseljavanja stanovništva i smanjenje nezaposlenosti u našoj opštini.
Situacija je jako loša, to nam govori i podatak Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, koji nam kaže da je na evidenciji oko 1000 građana i građanki naše opštine, a imajući u vidu da smo mala opština, po zadnjem popisu stanovništva brojimo nešto više od 5000 stanovnika, spadamo u vrhu opština kada je procenat nezaposlenosti u pitanju. Moglo je puno bolje i više da se odradi kako bi se ovaj procenat nezaposlenosti smanjio, ali nije imalo dovoljno znanja, vizije i volje da se to uradi.
Strah me je da li imamo više i ljudskih kapaciteta kada su u pitanju kadrovska rješenja za neku bržu promjenu na bolje, jer svi koji su mogli nešto da urade i pomognu, više nijesu tu, zahvaljujući politici vlasti u Petnjici.
RP: Koje kapitalne projekte smatrate ključnim za dalji razvoj opštine Petnjica?
ALBIN ĆEMAN: Izgradnja magistralnog puta Petnjica- Bioča je od ključnog značaja za Petnjicu, to je “prozor u svijet” kada je naša opština u pitanju i vjerujte da ulažem maksimalan napor, da se sa izgradnjom tog putnog pravca krene što je prije moguće. Vjerujem da uz skoro rješavanje nekih administrativnih problema vezanih za sami projekat, sa radovima možemo početi ove jeseni.
Takođe, smatram bitnim, nastavak rekonstrukcije magistralnog puta Petnjica -Berane, koja je zaustavljena zbog rješavanja imovinsko-pravnih odnosa, izmještanja elektroinstalacija sa trase puta, kao i nekih građevinskih objekata. Ovaj putni pravac bi dobio puni smisao izgradnjom magistralnog puta Podvade-Trpezi-Kalica-Kalače. Ne manje bitnim, smatram i otvaranje Petnjice prema Pešteru, koje je važno ne samo za granična sela sa ovog područja, već i za čitavu opštinu.
Izgradnjom pomenutih infrastrukturnih projekata, stvorile bi se pretpostavke za brži razvoj naše opštine, koja bi na taj način postala saobraćajno čvorište.
MURATOVIĆ: Kada su u pitanju kapitalni projekti u Petnjici, tu smo u velikom problemu isključivo zbog nedovoljno volje i lokalnih dilova između vlasti i pojedinaca.
Svjedoci smo da već duži niz godina neki projekti čekaju svoj završetak, odnosno početak i da se stiče utisak, da su na njih skoro svi zaboravili, a to svjedoči i budžet opštine Petnjica, koji ih ne prepoznaje u ovoj godini.
Bez rekonstrukcije ulica i kanalizacione mreže, bez kolektora za otpadne vode, bez magistralnog puta Bioča-Petnjica, sanitarne deponije, bolje elektro mreže nema razvoja Petnjice. A, da bi se sve ovo završilo moramo imati odgovornu vlast i jačati kadrovske kapacitete opštine, u suprotnom, ćemo imati i dalje najnerazvijeniju opštinu u državi. Do izglasavanja Budžeta Crne Gore, naša opština nije imala spremne projekte koji bi bili sastavni dio Budžeta za 2024.godinu, a samim tim su i naši građani uskraceni za poboljšanje standarda života u Petnjici. Ista priča, a stanje se ne mijenja.
RP: Kako ocjenjujete trenutnu zaposlenost u opštini i koje mjere smatrate potrebnim za poboljšanje situacije?
ALBIN ĆEMAN: Trenutna situacija vezana za problem nezaposlenosti je svakako nepovoljna. Previše radno sposobnog stanovništva je na evidenciji Zavoda za zapošljavanje ili živi od materijalnog obezbjeđenja. Volio bih da se broj ovih lica smanji u korist zaposlenih.
Ovaj problem je moguće riješiti, otvaranjem biznis zone, u kojoj će investitori dobiti besplatno građevinsko zemljište, biti oslobođeni komunalija za izgradnju poslovnih objekata, dobiti subvencije za zapošljavanje.
MURATOVIĆ: Zaposlenost u našoj opštini je jako mala, to nam pokazuju zvanični podaci institucija naše države. Većina zaposlenih je u javnom sektoru (lokalnoj samoupravi i državnim institucijama), privatnog sektora imamo vrlo malo, a s tim u vezi i malo radnih mjesta u realnom sektoru. Ovo nam govori da lokalna samouprava nije za deceniju jedno partijske vlasti uspjela da stvori povoljan ambijent za biznis, za investicije, za porodični biznis,itd.
Skoro 1000 naših sugrađana i sugrađanki je na Zavodu za zapošljavanje, to je visok procenat nezaposlenosti, ako uzmemo u obzir podatke sa popisa. Mnogo sam puta govorio da nam ključne vodilje otvaranju radnih mjesta u realnom sektoru trebaju biti: dijaspora- koju treba animirati da uloži u svoj zavičaj i pokrene biznis, poljoprivreda- koja može sa jasnom strategijom i konkretnom i boljom podrškom opštine da doprinese smanjenju nezaposlenosti i porodični biznisi tipa seoskog turizma, prerade poljoprivrednih proizvoda, drveta i raznih zanata.
RP: Kako biste opisali ekonomske parametre opštine Petnjica i koje biste promjene predložili za unapređenje ekonomske situacije?
ALBIN ĆEMAN: Prema indeksu razvijenost,i Petnjica se nalazi na začelju. Nezaposlenost ima negativni uticaj i na izvore finansiranja lokalne zajednice, jer smanjuje poresku bazu, što u krajnjem uzrokuje manje bužetske prihode, sa druge strane to uslovljava manje budzetske rashode, manje kapitalnih izdataka i u krajnjem utiče na nerazvijenost opštine. To je jedan začarani krug iz kojeg možemo izaći samo jednim napornim radom svih institucija sa lokalnog i državnog nivoa
MURATOVIĆ: Svi relevantni parametri nadležnih institucija sistema Crne Gore, nam pokazuju već duži niz godina da je naša opština na začelju. Na žalost ta slika se ne mijenja iz godine u godinu i čini mi se da će se tako i nastaviti, jer očigledno je da ova vlast ne može da da više i bolje, a da budem iskren, Petnjica nema opoziciju koja bi bila spremna da preuzme odgovornost. Imajući sve to u vidu, ljudima koji vrše vlast je bitno da još dvije godine do kraja mandata sigurno prime plate, svjesni da više neće biti na tim pozicijama. Predlagao sam mnogo puta kroz diskusije u Skupštini Opštine Petnjica, ali nije bilo sluha za to, kako stvoriti bolji ambijent i podići standard života, na žalost svih nas kojima je stalo do boljeg Bihora, mnogo puta sam bio u pravu i nijesam srećan zbog toga, jer su moji Bihorci i Bihorke puno izgubili, zato što lokalna samouprava nije htjela da ima sluha za moje predloge, a isključivo iz političkih razloga. Žao mi je zbog toga jer funkcije dođu i prođu, a djela ostaju.
“Ništa ne čini čovjeka tako sretnim kao pošteno uvjerenje da je dao sve od sebe”-Mihailo Pupin.
RP: Koje su najveće izazovi s kojima se suočava poljoprivreda u opštini Petnjica i kako ih rješavati?
ALBIN ĆEMAN: Poljoprivreda je razvojna šansa Petnjice. U ovim godinama globalne krize, uviđamo koliko je proizvodnja hrane bitna, da su pojedinci i država koji imaju mogućnost proizvodnje hrane privilegovani. Cijene poljoprivrednih proizvoda su zadnjih godina značajno porasle, usljed pojačane tražnje na svjetskom tržištu. U Petnjici vidim šansu u proizvodnji organskih proizvoda koji imaju mnogo višu cijenu. Ovo područje je Bogom dato za ovaj vid proizvodnje hrane. U našoj opštini, nismo imali razvijenu industriju, zbog čega nam je sačuvana životna sredina, koja je preduslov za organsku proizvodnju. Potrebno je uključiti savjetodavne službe poljoprivrede i obezbijediti kontinuiranu edukaciju poljoprivrednih proizvođača, obezbijediti povećane subvencije i finansijska sredstva za nabavku poljoprivredne opreme, sadnog materijala i đubriva, kako bi pokušali da iskoristimo ovaj resurs kojim raspolažemo.
MURATOVIĆ: Poljoprivreda je takva da joj uvjek treba pažnja i podrška. Kada posmatramo opštinu Petnjica možemo vidjeti da je to područje pokriveno svim granama poljoprivrede i skoro svaka kuća se na neki način bavi poljoprivredom i stvara neki zdravi proizvod sa svog imanja, međutim, danas se profesionalno i na ozbiljan način ne može baviti ovim poslom bez podrške države i opštine, posebno imajući u vidu činjenicu da su kod nas usitnjena imanja i jako teška za mašinsku obradu, što izaziva mnogo troškova, vremena i truda naših domaćina. Svake godine se borim za veći iznos u Budžetu Opštine Petnjica, za podršku poljoprivredi, malo uspijevam u tome, jer neki hoće više podrške za građevinski materijal, za ulaganje u rupu bez dna “Motel”, itd.a ne daju za poljoprivredu, od koje imaju koristi skoro svi građani naše opštine, a od ovih njihovih samo pojedinci. Dakle, treba ozbiljno izdvojiti sredstva za ovu oblast i na osnovu određenih parametara svake godine pomoći razvoj određene poljoprivredne grane. Ima prostora za tako nešto. Imamo nekoliko ozbiljnih proizvođača i treba ih ohrabriti da prošire svoje gazdinstvo i da podstaknu i druge da se bave ovim unosnim i časnim poslom.
Projekat RETROVIZOR podržan je od strane Ministarstva kulture i medija.
