Serijal tekstova iz projekta “Retrovizor” nastavljamo sa razgovorom sa predsjednikom OO DPS Petnjica Rešadom Muratovićem I profesorom Nankom Koraćem koji će svako iz svog ugla pokušati da analiziraju stvarnost i ekonomsko-politički trenutak bihorskog centra nakon deset godina samostalnosti, Svako iz svog ugla bacio je svjetlo na uspjeh odnosno neuspjeh svih činilaca vlasti na važnim poljima za Opštinu Petnjica.
RADIO PETNJICA: Najjači utisak o Petnjici u deceniji za nama, nakon povratka statusa opštine.
REŠAD MURATOVIĆ: Vraćanje statusa opštine Petnjici je nešto na šta smo svi u Bihoru posebno ponosni, jer smo nakon mukotrpne borbe svih političkih subjekata uspjeli da ostvarimo san mnogih generacija i Petnjici vratimo status opštine. Želim da podsjetim i na brojne poteškoće koje su bile evidentne na samom početku funkcionisanja nove opštine, od stvaranja elementarnih uslova za rad, nedostatka adekvatnih prostorija, formiranja službi i preduzeća do skromnih kadrovskih kapaciteta, ali su se svi navedeni problemi brzo rješavali i lokalna uprava sa preduzećima je brzo postala servis građanima što je i bio jedan ciljeva ideje za vraćanje opštine.
Decenija funkcionisanja opštine Petnjica je prilika da rezimiramo učinak i da konstatujemo da su očekivanja bila zaista velika , ali da se uradilo dosta na poboljšanju uslova života naših građana u svim selima na teritoriji naše opštine. Generalni utisak je da je ostvaren vidan napredak u odnosu na period prije deset godina.
RADIO PETNJICA: Kako biste opisali trenutnu situaciju u opštini Petnjica u pogledu iseljavanja stanovništva i može li se i kako zaustaviti
REŠAD MURATOVIĆ: Pitanje iseljavanja stanovništva je nažalost , nešto što je prisutno decenijama i što je karakteristika ne samo Petnjice, već i čitavog sjevera naše države. Trend iseljavanja iz naše opštine je proces koji je djelimično usporen vraćanjem opštine, obzirom da je značajan broj mladih ljudi zaposlen u lokalnoj upravi, preduzećima i državnim organima, ali svakako to nije dovoljno da bi zaustavili proces iseljavanja. Lokalna uprava je stvaranjem preduslova za razvoj i ambijenta gdje su svi potencijalni investitori dobrodošli, činila napore da konkretnim mjerama da doprinos snažnijem razvoju i moja očekivanja su da ćemo vrlo brzo imati nekoliko kvalitetnih investicija iz dijaspore od strane ljudi koji vole svoj zavičaj i koji su spremni da svoj kapital ulože u Bihor. Takve investicije bi snažnije trebale biti podržane i od strane Vlade i nadležnih ministarstava kako bi omogućili našoj dijaspori da na jednostavniji i brži način svoj kapital ulože ovdje. Opština će u skladu sa svojim mogućnostima svakako pomoći svaku dobru ideju čijom će se realizacijom uposliti određeni broj mladih ljudi, što bi u krajnjem doprinijelo smanjenju iseljavanja sa ovih prostora.
RADIO PETNJICA: Koje kapitalne projekte smatrate ključnim za dalji razvoj opštine Petnjica
REŠAD MURATOVIĆ: Preduslov razvoja svake opštine je rješavanje infrastrukturnih pitanja i otvaranje prema drugim opštinama. Putna infrastruktura je bila u fokusu naše vlasti i brojni projekti su realizovani od sopstvenih sredstava ili uz podršku Vlade i ministarstava do 2020.god. Posljednjih nekoliko godina je očigledan odnos države prema Petnjici koja nije podržala realizaciju nijednog značajnijeg projekta. Kao kapitalne projekte koji su osnov za budući snažniji razvoj smatram izgradnju puta Gusare – Bioča, putnog pravca Petnjica – granica sa Srbijom i putni pravac Podvade – Rožaje. Takođe je od velikog značaja i projekat izgradnje obaloutvrde od Lagatora do Gusara. Navedeni projekti , obzirom na njihovu vrijednost i značaj za razvoj koji imaju bi trebali biti u fokusu Vlade, što do sada nije bio slučaj.
Svjedoci smo da se ovih dana realizuje i projekat uređenja centra Petnjice , a takođe je u toku i tender za izradu projekta putnog pravca od Petnjice do granice sa Srbijom. Dakle, sve ono što je u nadležnosti opštine se realizuje ili će se započeti nakon predviđenih procedura, ali je prisutno nerazumijevanje kod jednog broja građana da opština treba da radi ono što je obaveza Vlade.
RADIO PETNJICA: Kako ocjenjujete trenutnu zaposlenost u opštini i koje mjere smatrate potrebnim za poboljšanje situacije
REŠAD MURATOVIĆ: Problem nezaposlenosti je karakteristika nedovoljno razvijenih sredina i ukoliko posmatramo statističke podatke onda ne možemo biti zadovoljni. Sa druge strane je prisutan problem nedostatka potrebnih kadrova uzrokovan time što značajan broj mladih ljudi po završetku studija se ne vraća u Petnjicu , već radni angažman nastavlja u Podgorici, Baru i drugim većim gradovima. Najbolji način za smanjenje nezaposlenosti je upravo ono o čemu smo već govorili a tiče se realizacije nekoliko različitih projekata u realnom sektoru od strane naših ljudi iz dijaspore , vjerujem već u toku ove godine. Takođe značajnim smatram i unapređenje uslova za bavljenje poljoprivredom i turizmom na čemu bi i opština i ministarstva trebali u narednom periodu staviti svoj fokus čime bi dali doprinos smanjenju nezaposlenosti u našoj opštini.
RADIO PETNJICA: Kako biste opisali ekonomske parametre opštine Petnjica i koje biste promjene predložili za unapređenje ekonomske situacije
REŠAD MURATOVIĆ: Kao područje koje je decenijama bilo zapostavljano kada je u pitanju ekonomski razvoj, ne možemo biti zadovoljni trenutnim ekonomskim parametrima jer je činjenica da naša opština ne bi mogla funkcionisati od sopstvenih prihoda bez sredstava iz egalizacionog fonda. Sa druge strane moram naglasatiti da je naša prednost u tome što opština nije posegnula za kreditima i stvaranje dugova , već je racionalno planirala svaki dosadašnji budžet. Kako bi unaprijedili ekonomsku situaciju smatram neophodnim usvajanjem niza mjera kojima bi se došlo do uvećanja sopstvenih prihoda i dovođenjem investitora koji bi kroz realni sektor doprinijeli da ekonomski parametri u periodu pred nama budu značajno bolji.
RADIO PETNJICA: Koje su najveće izazovi s kojima se suočava poljoprivreda u opštini Petnjica i kako ih rješavati
REŠAD MURATOVIĆ: Poljoprivreda je pored turizma razvojna šansa sjevera naše države a time i Petnjice i u dosadašnjem periodu su kroz razne projekte i javne pozive od strane ministarstva i opštine uložena značajna sredstva. Naša opredijeljenost za razvoj poljoprivrede i seoskog turizma treba biti konkretizovana kroz veći lokalni budžet za poljoprivredu i turizam i mjere podrške koje će doprinijeti da ljudi koji se bave ovim poslom budu motivisani da ostanu na selo i da žive od svog rada. Očigledno je koliko je opština Petnjica i Komunalno preduzeće radilo na probijanju , nasipanju i asfaltiranju puteva do udaljenih zaseoka ili katuna , koliko je urađeno po pitanju izgradnje vodovoda i upravo to je preduslov da bi se neko uspješno bavio ovim poslom.
Netaknuta priroda i optimalni uslovi za bavljenje poljoprivredom i turizmom su resurs koji moramo adekvatno iskoristiti , a imajući u vidu sve navedeno naš budžet za narednu godinu kada su ove oblasti u pitanju će biti značajno uvećan.
NAKO KORAĆ
RP: Najjači utisak o Petnjici u deceniji za nama
Trenutna situacija u opštini Petnjica je daleko od dobre, jer mladi ljudi napuštaju opštinu zbog mnogobrojnih problema sa kojima se suočavaju. Nezaposlenost, nedostatak kvalitetnog sadržaja i događaja za mlade, demotivacija i nepotizam samo su neki od faktora koji tjeraju mlade ljude da ostave svoj rodni kraj u potrazi za boljim prilikama.
Smatram da bi se situacija mogla poboljšati ukoliko bi se više pažnje posvetilo upravo ovom problemu. Umjesto fokusiranja na službene ručkove, trebalo bi uložiti više u edukaciju i budućnost naše djece. Kreiranje novih radnih mjesta, organizacija kulturnih i sportskih aktivnosti, te borba protiv nepotizma mogli bi značajno doprinijeti zadržavanju mladih u Petnjici. Također, razvoj infrastrukture i podrška mladim preduzetnicima mogu stvoriti povoljnije uslove za život i rad, što bi dugoročno moglo smanjiti iseljavanje stanovništva
Izgradnja moderne infrastrukture: Poboljšanje puteva, mostova i javnog prevoza kako bi se olakšala mobilnost i povezanost unutar opštine, kao i sa susjednim opštinama.
Razvoj industrijske zone: Stvaranje industrijske zone sa odgovarajućom infrastrukturom kako bi se privukli investitori i otvorila nova radna mjesta za lokalno stanovništvo.
Modernizacija obrazovnih ustanova: Obnova i opremanje škola i drugih obrazovnih ustanova, te uvođenje novih obrazovnih programa koji će biti prilagođeni potrebama tržišta rada.
Podrška poljoprivredi i stočarstvu: Investicije u moderne tehnologije i opremu za poljoprivrednike i stočare, te izgradnja skladišta i hladnjača za čuvanje proizvoda.
Turistički razvoj: Razvoj turističke infrastrukture, uključujući smještajne kapacitete, rekreativne sadržaje i turističke atrakcije koje će privući posjetioce i generisati prihod za opštinu.
Ekološki projekti: Implementacija projekata za zaštitu životne sredine, kao što su sistemi za upravljanje otpadom, očuvanje prirodnih resursa i promocija ekoturizma.
Digitalna transformacija: Uvođenje brzog interneta i digitalnih usluga kako bi se unaprijedila komunikacija, obrazovanje i poslovanje.
Ovi projekti bi mogli značajno doprinijeti unapređenju kvaliteta života u Petnjici, smanjenju iseljavanja i dugoročnom ekonomskom razvoju opštine.
Trenutna zaposlenost u opštini Petnjica je na nezadovoljavajućem nivou, što je jedan od glavnih razloga iseljavanja mladih ljudi. Nezaposlenost, nedostatak prilika za zapošljavanje i nepovoljni uslovi rada predstavljaju značajan problem za lokalno stanovništvo.
Da bi se situacija poboljšala, potrebno je sprovesti nekoliko mjera:
1. Podsticanje lokalnog preduzetništva: Kroz programe subvencija i povoljnih kredita, podržati osnivanje malih i srednjih preduzeća. Edukacije i mentorstvo za preduzetnike mogu pomoći u razvijanju poslovnih ideja i njihovoj realizaciji.
2. Razvoj poljoprivrede i stočarstva: Ulaganja u modernu opremu, edukacije za poljoprivrednike i poboljšanje tržišne infrastrukture mogu pomoći u stvaranju održivih radnih mjesta u ovom sektoru.
3. Privlačenje investitora: Stvaranje povoljnog poslovnog okruženja i aktivna promocija opštine kao destinacije za investicije može dovesti do otvaranja novih radnih mjesta.
4. Obrazovanje i prekvalifikacija: Organizovanje kurseva i obuka za sticanje novih vještina koje su tražene na tržištu rada može povećati zapošljivost lokalnog stanovništva.
5. Razvoj turizma: Iskorištavanje prirodnih i kulturnih resursa opštine za razvoj turističke ponude može generisati nova radna mjesta u ugostiteljstvu, smještaju i drugim povezanim sektorima.
6. Javne radne akcije: Angažovanje nezaposlenih u projektima komunalne infrastrukture, očuvanja životne sredine i održavanja javnih površina može privremeno smanjiti nezaposlenost i poboljšati uslove života u opštini.
Implementacija ovih mjera zahtijeva koordinaciju između lokalne vlasti, privatnog sektora i nevladinih organizacija, ali bi mogla značajno poboljšati situaciju sa zaposlenošću u opštini Petnjica.
Ekonomski parametri opštine Petnjica trenutno pokazuju nizak nivo razvijenosti, visok stepen nezaposlenosti i ograničene ekonomske aktivnosti. Oslanjanje na poljoprivredu i stočarstvo kao glavne privredne grane, nedovoljna industrijska infrastruktura i mali broj preduzetnika doprinose slaboj ekonomskoj situaciji. Demografski problemi, poput iseljavanja mladih, dodatno opterećuju ekonomski razvoj.
Za unapređenje ekonomske situacije u opštini Petnjica, predložio bih sljedeće promjene:
1. Osnivanje zadruge za lokalne poljoprivrednike: Formiranje poljoprivredne zadruge koja bi omogućila lakši pristup tržištu, bolju pregovaračku poziciju za cijene proizvoda i zajedničku nabavku opreme i sredstava. Zadruga može pomoći u plasmanu proizvoda i organizovanju sajmova za promociju lokalnih proizvoda.
2. Izgradnja agroindustrijskog centra: Otvaranje centra koji bi pružao usluge prerade, pakovanja i skladištenja poljoprivrednih proizvoda. Ovaj centar može uključivati i laboratoriju za kontrolu kvaliteta, što bi povećalo konkurentnost proizvoda na tržištu.
3. Otvaranje poslovnog inkubatora: Kreiranje prostora za mlade preduzetnike sa subvencioniranim zakupom, mentorstvom i podrškom u razvoju poslovnih ideja. Inkubator bi pružao resurse i obuke za pokretanje i vođenje poslovanja.
4. Digitalizacija javnih usluga: Uvođenje e-uprave kako bi se olakšalo poslovanje i smanjila administrativna opterećenja za lokalne firme. Elektronsko podnošenje zahtjeva, izdavanje dozvola i registracija biznisa može ubrzati proces poslovanja.
5. Promocija lokalnog brenda: Razvijanje jedinstvenog brenda za proizvode iz Petnjice, kao što su tradicionalni poljoprivredni proizvodi, rukotvorine i turističke atrakcije. Kroz marketinške kampanje i saradnju sa trgovinskim lancima, ovi proizvodi mogu postati prepoznatljivi na nacionalnom i međunarodnom tržištu.
6. Kreiranje fonda za start-up projekte: Osnivanje lokalnog fonda koji bi finansirao inovativne start-up projekte mladih ljudi. Fond bi mogao obezbijediti početni kapital, a najbolji projekti bi dobili mentorstvo i podršku u realizaciji.
7. Razvoj ekoturizma: Iskorištavanje prirodnih resursa za razvoj ekoturističkih sadržaja, kao što su pješačke i biciklističke staze, kampovi i eko-sela. Ovo može privući turiste koji su zainteresovani za prirodu i održivi turizam, te generisati nova radna mjesta.
8. Partnerstvo sa univerzitetima: Saradnja sa univerzitetima i istraživačkim institutima kako bi se sproveli projekti istraživanja i razvoja u poljoprivredi, ekologiji i ruralnom razvoju. Ovi projekti mogu donijeti inovacije i unaprijediti lokalnu ekonomiju.
9. Osnivanje centra za obuku u zanatstvu: Kreiranje centra gdje bi se mladi mogli obučavati za tradicionalne zanate, poput stolarstva, kovačstva i tekstilnog rukotvorstva. Ovaj centar bi mogao pomoći u očuvanju kulturne baštine i pružiti praktične vještine za zapošljavanje.
Implementacija ovih rješenja zahtijeva aktivnu ulogu lokalne vlasti, privrednika i zajednice, ali bi mogla značajno unaprijediti ekonomsku situaciju u Petnjici
Petnjica se zaista može razvijati kao opština jedino ako ljudi koji predstavljaju istu obrate pažnju i saslušaju nezadovoljstvo građana, te zajedno krenu ka rješavanju navedenih problema.
Sve gore pomenute faktore, kao što su osnivanje zadruge za lokalne poljoprivrednike, izgradnja agroindustrijskog centra, otvaranje poslovnog inkubatora, digitalizacija javnih usluga, promocija lokalnog brenda, kreiranje fonda za start-up projekte, razvoj ekoturizma, partnerstvo sa univerzitetima i osnivanje centra za obuku u zanatstvu, treba uzeti u obzir i implementirati kroz koordinisane napore lokalne vlasti, privrednika i zajednice.
Kroz dijalog i zajedničko djelovanje, Petnjica može ostvariti napredak i stvoriti povoljnije uslove za život i rad svih svojih građana
