Ginekološka ordinacija “Bralić” iz Rožaja i Radio Petnjica će u narednim danima objavljivati tekstove – savjete za trudnice u doba gripa i korona virusa. Ovo je način da pomognemo ranjivijim grupama društva u vremenu kada je pošast COVID-a 19 okovala svijet.
Autor je vlasnik Specijalističke ginekološke
Dosadašnja iskustva sa virusima
Iako je korona virus novoizolovan i do sada nepoznat, iz dana u dan znamo sve više o njemu i njegovim posljedicama. Otvorena su ključna pitanja:
- Kakvo je djelovanje virusa unutar inficiranog organizma?
- Kako organizam odgovora na prisustvo korona virusa?
- Kako se plod ponaša u materici majke koja je inficirana korona virusom?
Da bi što bolje razumjeli djelovanje korona virusa, pokušat ću u najkraćem napraviti jedan uvod o prirodi i ponašanju virusa.
Virusi su otkriveni 1892. godine (za starije čitaoce, to je godina kada je rođen Tito).Viruse je otkrio ruski naučnik Dmitri Ivanovski i on se smatra jednim od osnivaca nauke o virusima. Virusi su mikroorganizmi koji se bitno razlikuju od drugih jednoćelijskih organizama. Oni nijesu sposobni za samostalan život.To znači da im je za održavanje i razmnožavanje potrebna druga živa ćelija, to jest naša ćelija koja će im kao domaćin obezbijediti hranu i energiju za njihov opstanak i razmnožavanje. Zbog toga se za viruse kaže da su striktni unutarćelijski paraziti.Virusi su bez naših ćelija mrtvi. U našem narodu postoji poslovica: ,,KOME NE DAŠ UMRJETI, NE DA TI ŽIVJETI” . U naš organizam virusi ulaze preko sluzokože organa za disanje, organa za varenje i kože. Prenose se vazdušnim putem, hranom, vodom i direktnim kontaktom sa obolelim.
KAKO SE VIRUS PONAŠA KADA UĐE U NAŠ ORGANIZAM
Da bi se bolest razvila, virus mora sa ulaznog mesta da dođe do naših ćelija, pričvrsti se za njih, uđe u ćelije i u njima se umnožava. Koristeći ,,gostoprimstvo” i energiju domaćina razmnoži se i napušta ćeliju ulazeći u krv. Krvlju se raširi na cijeli organizam. Prodor virusa u krv zove se – viremija.
KAKO NAŠE TIJELO ODGOVARA NA INFEKCIJU VIRUSOM
Virusne infekcije mogu biti takve da ne postoje nikakvi znaci oboljenja i poslije određenog vremena virus više nije prisutan u organizmu. Ovakve infekcije su najčešće i nazivaju se inaparentne infekcije i javljaju se kod mladih osoba i osoba sa jakim imunitetom. Infekcije kod kojih je brz tok bolesti sa svim izraženim simptomima nazivaju se akutne infekcije. One infekcije koje dugo traju i virus ostaje dugo u organizmu su hronične infekcije. Postoje i infekcije gde virus može da ostane u organizmu tokom čitavog života. One se nazivaju latentne infekcije gde postoje periodi bolesti i periodi bez ikakvih znakova bolesti. Latentne infekcije izazivaju herpes virusi.
DA LI VIRUS JEDNAKO NAPADA SVE ORGANE?
Iako su virusi unutarćelijski paraziti, ne mogu inficirati bilo koju ćeliju pa se zbog toga kaže da oni ispoljavaju fenomen koji se zove tropizam virusa. Tropizam virusa je sposobnost inficiranja samo određenih ćelija tkiva i organa. Tako virus gripa napada samo ćelije disajnih puteva. Virusi ispoljavaju i određenu specifičnost u pogledu biološke vrste domaćina i starosti domaćina i ova osobina se zove selektivnost. Neki virusi izazivaju infekcije samo kod ljudi ( virus poliomijelitisa-dječije paralize), neki samo kod toplokrvnih kičmenjaka i ljudi ( virus besnila).
Virusi su postojali i mnogo vjekova prije ali su otkriveni tek prije 128godina. Kroz istoriju je zabilježeno mnogo epidemija od kojih ću pomenuti neke najsmrtonosnije:
VELIKE BOGINJE
U 16. vijeku, u vrijeme osvajanja Amerike koja je tad imala oko 100 miliona stanovnika, američki domoroci nijesu bili imuni na bolesti koje su im donijeli evropski došljaci, što je skoro iskorijenilo domaće stanovništvo. Glavna bolest s kojom se nisu mogli izboriti bile su velike boginje. Bolest koja je u Evropi bila prisutna hiljadama godina prenosi se tjelesnim tečnostima, vazduhom i kontaktom. Velike boginje izazivaju smrt kod oko 30% zaraženih, a kod preživjelih često ostavlja trajnu unakaženost ili sljepilo. Iako je vakcina otkrivena još 1796. godine, smatra se da je samo u 20. vijeku od te bolesti umrlo između 300 i 500 miliona ljudi. 1977. godine virus je iskorijenjen među ljudskom populacijom, pa ga danas nalazimo isključivo u laboratorijima. Iz tog razloga vakcinacija protiv velikih boginja više se ni ne sprovodi, pa mnogi smatraju da bi se ta bolest mogla početi koristiti kao oružje.
ŠPANSKI GRIP(u narodu poznat kao ŠPANJOLKA)
Pri kraju Prvog svjetskog rata, stanovništvo je počela desetkovati nova bolest, koja je za nekoliko mjeseci poprimila ne samo razmjere epidemije već i pandemije. Španjolka se pojavila u proljeće 1918. i do kraja iste godine usmrtila je skoro 40 miliona ljudi. Poređenja radi, u cijelom Prvom svjetskom ratu poginulo je nešto više od 8 miliona ljudi. Grip je trajao do sredine 1920.godine. Simptomi su inače bili klasični simptomi gripa uz to što su se javljale crne tačke najčešće po licu, a smrt je nastupala po pravilu u 48 sati nakon zaraze. Virus španskog gripa je prešao s ptica na ljude u SAD-u. Naziva se upravo španskim gripom, jer su španski mediji najviše pisali o gripu kad se pojavio jer Španija nije učestvovala u Prvom svjetskom ratu. Ljudski organizam za razliku od ptičjeg nije imao dovoljno razvijen imunitet da se bori protiv te bolesti, kao što američki domoroci nisu imali imunitet na evropske bolesti. Epidemija se nakon dvije godine utišala, pa je virus dobio manje opasan oblik. Procjene su da je od Španskog gripa umrlo oko 100 miliona ljudi.
CRNA SMRT
Crna smrt koja je 1348. godine prepolovila evropsko stanovništvo, a usmrtila je i veliki broj ljudi u Kini i Indiji i smatra se prvom pandemijom. Simptomi su uključivali otečene limfne žlijezde, groznicu, kašalj, krvave ispljuvke i teškoće s disanjem. Crna smrt je dugo smatrana epidemijom kuge, koja se na ljude prenosila preko miša i buba, ali novija istraživanja osporavaju tu teoriju. Naime, neki savremeni naučnici i epidemiolozi smatraju da je bolest koja je u 14. vijeku harala Evropom bila slična eboli, te da se ne radi o kugi budući da se radi o bolesti koja je praćena velikim gubitkom krvi. Iako se naučnici ne slazu koja je bolest skrivila toliko smrti, istorija je zabilježila kao Crnu smrt zbog njenog figurativnog značenja, a ne zbog nekroze kao simptoma bolesti. Osim po smrtnosti, bolest je ostala zapamćena i po tome što je izmijenila socijalnu strukturu tadašnjeg stanovništva i promijenila način razmišljanja ljudi tog doba koji su tad počeli živjeti “za ovaj trenutak” jer su se osjećali bespomoćno.
MALARIJA
Malarija je bolest koja je među ljudima prisutna oko 4.000 godina pa je zabilježena i u nekim grčkim djelima, indijskim i kineskim tekstovima. Već u prvim tekstovima tadašnji doktori- vidari povezali su bolest sa komarcima. Naime, malarija se prenosi komarcima koji bolest prenose na čovjeka dok se hrane njegovom krvlju nakon što mikrobi koji uzrokuju tu bolest, ulaze u eritrocite i uništavaju ih u potpunosti. Simptomi uključuju visoku temperaturu, groznicu, bol u mišićima i glavobolje. Malarija je, otkad se pojavila, izazvala veliki broj smrti širom svijeta, pa je broj života koje je odnijela teško procijeniti. Iako se malarija danas uspješno liječi, ona je još uvijek veliki problem u svijetu, posebno u siromašnim zemljama gdje ljekovi nisu dostupni. Na izradi vakcine protiv malarije se još uvijek radi.
Tu su još i neke od epidemija od kojih su neke i danas prisutne: TUBERKULOZA, KOLERA, AIDS, ŽUTA GROZNICA, PJEGAVI TIFUS, DJEČJA PARALIZA….
Postovane trudnice, buduće majke, ne ljutite se što sam danas govorio više uopšteno, ali putevi i djelovanje virusa je isto kod svih. Jedino je odgovor organizma različit. Zato je veoma važno voditi borbu na dva fronta. Prvi front predstavlja izbegavanje dolaska u kontakt sa virusom. Drugi jeste da, ako već dođemo u kontakt, organizam pripremimo kako bi taj susret bio sa sto manje posljedica.
OSTAJTE KUĆI, VATRA TUĐEG DOMA NEĆE VAS GRIJAT KO ŠTO SVOJA GRIJE.
