I ove godine ZK „Bihor“ iz Luksemburga organizovao je po trinaesti put festival „Dani bošnjačke kulture u Luksemburgu“. Ova prestižna multikulturalna priredba, s pravom nosi atribut multikulturalna, jer su osim Bošnjaka na njoj učestvovali i pripadnice i pripadnici drugih nacionalnosti praveći tako svojevrstan buket opijajućih boja i mirisa.
Bio je ovo festival koji se po 13. put organizuje u Luksemburgu okupljajući najeminentnija imena kulturne scene sa Balkana i Luksemburga, gdje tokom dva dan okupio veliki broj posjetitelja iz Luksemburga i okolnih zemalja. Bila je ovo simbioza tradicije i modernog poimanja življenja.
Očito su doseljenici sa Balkana, pokazali to svojim dolaskom u velikom broju, žele čuti i vidjeti pisce, slikare, glumce i druge poslenike kulture koji putem svog umjetničkog izraza ovaj svijet i ovo vrijeme čine podnošljivijim.
I kada je 25.11. ove godine, u kasne večernje sate pala zavjesa na pozornicu festivala gosti i publika; svi zajedno, ostali su još dugo u prijateljskom razgovoru u velikoj Sali Centra za kulturu grada Rumelonža (Rumelange) na jugu Luksemburga.
Ove godine gosti festivala bili su:
Branka Bogavac, publicistkinja i prva počasna građanka Petnjice u Crnoj Gori, dobitnica ordena “Vitez umjetnosti i književnosti” koju joj je 2014. dodijelila vlada Francuske.
Iz Bosne i Hercegovine gosti i učesnici festivala bili su: Emina Minka Muftić, glumica, prvakinja narodnog pozorišta Bosne i Hercegovine; Belma Salkunić, glumica te prof. dr Izet Šabotić, Bihorac sa stalnim mjestom boravka u Tuzli.
Iz Crne Gore: Rebeka Čilović, pjesnikinja; Đorđe Šćepović, pjesnik i publicista; prof. dr Draško Došljak, profesor umiverziteta Crne Gore, na filološkom fakultetu u Nikšiću; Mirsad Rastoder, novinar i publicista; Salko Luboder, direktor CEKUM-a Crne Gore; Dejan Vuković, direktor Direkcije za diplomatske privilegije i imunitete i saradnju sa dijasporom u Ministarstvu vanjskih poslova Crne Gore; Adem Ado Softić, publicista, hroničar Berana i autor dvije izuzetne knjige priča; Dino Burdžović, Bjelopoljac sa adresom u Frankfurtu/ Njemačka, te Karla (Carla) Lukarelli, pjesnikinja iz Luksemburga, a čitane su i pjesme velikog luksemburškog pjesnika Nika (Nica) Helmiongera, koji je bolešću bio spriječen da prisustvuje festivalu. Njegove pjesme na francuskom jeziku pročitala je Milena Popović, profesorica francuskog jezika u Parizu.
Ove godine, po prvi put na ovom festivalu, učestvovao je i predstavnik Republike Kosovo – Mustafa Balje, pjesnik iz Prizrena.
Muzička pratnja na gitari bila je povjerena i ove godine maestru na gitari Seadu Musliću.
Iskra festivala zapaljena u istorijskom gradiću Šengenu
Sve je započelo 23. novembra okupljenjem gostiju i organizacionog odbora festivala na zajedničkoj večeri u prestižnom restoranu “L’inconnu” u gradiću Šengenu, vlasnika Safeta Saja Adrovića, doseljenika iz Crne Gore. Bila je to prilika da se gosti i organizatori festivala predstave i podrobnije upoznaju. Tu je, zapravo, upaljena baklja festivala.
Zvanično otvarenje bilo je sutradan uz prisustvo velikog broja gostiju koji su sa svih strana pohrlili da uživo čuju i vide poslenike kulture iz rodne Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Sandžaka i Luksemburga.
Fetival je otvoren nastupom folklornog društva ZK Bihor. Zatim je moderator festivala Hamdija Rastoder, predsjednik UO ZK Bihor pozvao da prisutni, minutom šutnje i učenjem fatihe, odaju počast nedužnim žrtvama u izraelsko-palestinskom ratu.
Na samomo otvarenju, o značaju festivala u postojećeoj društvenoj klimi, nadahnuto je govorio Esko Halilović, a skupu se obratio i predsjednik opštine Rumelonž Henri Hajne. Sa ovom opštinom udruženje godinama ima izvanrednu saradnju na svim poljima društvene angažiranosti.
Program je nastavljen tačkom pod imenom “Lijepa riječ gvozdena vrata otvara”, a ovaj nastup moderirao je Remzija Hajdarpašić, koji je, dajući osnovne naznake o piscima i njihovom stvaralaštvu predstavio učesnike: Karlu Lukareli, Mustafu Balje, Rebeku Čilović, Nika Helmingera i Đorđa Šćepoviića.
Sljedeća tačka festivala bila je: Kulurno-istorijski čas – Zavičajni muzej u Petnjici i izgradnja Bihorske kuće pisaca u istom mjestu. Govorili su prof. dr. Izet Šabotić i Mirsad Rastoder; uvodničar je bio Ruždija Kočan, inicijator ovoga projekta.
U nastavku programa toga dana, posjetioci ove manifestacije imali su priliku vidjeti pozorišnu predstavu “Cosa Nostra” u izvedbi glumica narodnog pozorišta Bosne i Hercegovine – Minke Muftić i Belme Salkunić.
Drugi dan ili razbuktavanje festivalske vatre
Drugi dan festivala započeo je “Bihorskom sofrom”, sa specijalitetima koji karakterišu bihorsku kuhinju. Kao i svake godine, tako i ove, organizator se pobrinuo za zajednički ručak gostiju – učesnika i organizatora u prostorijama udruženja ZK Bihor.
Program je nastavljen predstavljanjem stvaralaštva najpoznatije Bihorke u svijetu – Branke Bogavac, Bihorke koja decenijama živi i radi u Parizu. O njenom liku i djelu govorili su prof. dr Draško Došljak i književnik Faiz Softić.
Na ovom festivalu promovisana je i knjiga priča “Drugo lice beranske ulice”, autora Adema Ada Softića, a govorili su Mirsad Rastoder, Draško Došljak, Branka Bogavac, kao i sam autor.
Organizatori festivala i prijatelji ZK Bihor nisu zaboravili nedavno preminulog člana ovoga udruženje, zavičajnog pjesnika Ferida Muratovića, te mu je priređen prigodan omaž pod imenom “Ferid Muratović – pjesnik kojeg više nema”, govorili su Faiz Softić, Mirsad Rastoder, Ruždija Kočan i Remzija Hajdarpašić, ljudi sa kojima je godinama drugovao Ferid Muratović. Osvijetljene su i ljudske i umjetničke strane ovog izuetnog i rano preminulog pjesnika.
Saladin Dino Burdžović bio je ponovo među publikom u Luksemburgu i čitaocima koji štuju njegovo djelo. Promovisana je, nedavno objavljena knjiga priča ovog autora „Memoari Besima Jusufovića“. O knjizi i stvaralaštvu Dina Burdžovića govorili su Draško Došljak, Salko Luboder i Faiz Softić.
„Da li su univerzitetske diplome na Balkanu roba široke potrošnje“ na ovu temu prof. Došljak govorio je o sistemu školstva, kupovini diploma, i rasulu koje zadnjih decenija i te kako nagriza društvo na Balkanu ne nudeći mu tako prosperitetnu budućnost i vodeći ga u opštu dekadenciju.
Ocijenjeno je da kupljene diplome i kupljeno znanje jesu pošast ovog vremena – kuga koja ubija cijelu društvenu zajednicu.
Gosti i učesnici festivala Salko Luboder i Dejan Vuković govorili su na temu: Saradnja dijaspore i Crne Gore i kultura kao most i šansa boljem upoznavanju.
Pred sami kraj festivala, udruženje ZK Bihor iz Luksembura, koje, napomene radi, broji oko tristo članova, proglasilo je svojim počasnim članovima Branku Bogavac i prof. dr Izeta Šabotića i dodijelilo prigodne poklone učesnicima, a onda su se sa još jednom pjesmom predstavili pjesnici učesnici festivala.
Festival je završen nastupom folklornog društva „ZK Bihor“ i zajedničkim kolom članova folklora, gostiju i učesnika festivala.
Bila je ovo istinska priredba kulture, zabave i druženje koja će se još dugo, dugo pamtiti i o kojoj će se govoriti – zajednička je ocjena svih koji su na bilo koji način bili dio ove veličanstvene priredbe.
Faiz Softić
