Sagovornik portala petnjica.me Enver Rastoder, predsjednik MZ Radmanci i jedan od čelnika Centra za kulturu u Petnjici govorio je o desetogodišnjem putu Petnjice kao samostalne opštine
RP: Najači utisak o Petnjici u deceniji za nama, nakon povratka statusa opštine.
ENVER RASTODER: Sami status opštine ,konstituisanje službi i otvaranje zgrade za administrativnu upravu jedan je od najznačajnih događaja u protekloj deceniji.Bez obzira na mnoge manjkavosti trajno moramo cijeniti napor i zadužbinu onih ljudi koji su se borili I izborili za ostvarenje višedecenijske želje Bihoraca u domovini i svijetu.Stoga je razumljivo što smo svi očekivali i mnogo više i mnogo bolje, ali moramo razumjeti činjenicu da deset godina nije dovoljno da se opštinska struktura suštinski edukuje i ostvari veće rezultate od onih koji su petnjička realnost.Tome u prilog svjedoči,nažalost,činjenica da nam najvredniji ljucki resurs odlazi u veće sredine ,gradove na jugu I inostranstvo.Nedostaje intelektualnog I radnog potencijala za kavlitetniji razmah idejnog i stvaralačkog djelovanja na prostoru Opštine u gotovo svim oblastima.
RP: Kako biste opisali trenutnu situaciju u opštini Petnjica u pogledu iseljavanja stanovništva i može li se i kako zaustaviti
ENVER RASTODER:Živimo u vremenu globalnih migracija.Sve veće sredine usisavaju stanovništvo iz lokalnih zajednica, a posebno su za mlade ljude privlačne destinacije u Evropi i Svijetu. Bihoraca ima više u Luksemburgu i drugim dražavama nego u zavičaju. I oni su naš ponos i nada u smislu mogućeg razvojnog ulaganja kada se za to steknu uslovi po uzoru na zaopadna iskustva. No do tada ne možemo žmuriti pred činjenicom da iz Bihora i dalje odlazi veliki broj radno sposobnog stanovništva,u potrazi za boljim uslovima i većom zaradom.Sve je manje djece u školama tako da gdje je nekada bilo 50 prvaka godišnje danas imamo po nekoliko prvaka. To je jedan od najkomleksnih problema Petnjičke opštine ali i drugih posebno na sjeveru Crne Gore. Može se ublažiti, prvenstveno strateškim planom za razvoje sa Državnog nivoa i efikasnijom lokalnom samoupravom,koja se mora boriti da obezbijedi bolje uslove za rad i život mladim ljudima. Onima koji žele i pokušavaju opstati u zavičaju radeći na svom imanju, u svom kraju i svojoj opštini. Vrlo je važno da se konkretnom i stručnom podrškom ohrabri svako mlado čeljade ili porodica koja želi da razvija neki od minibiznisa u poljoprivredi,građevinarstvu,turizmu,ekoturizmu I drugim uslugama. U proteklom periodu nije iskorišćena mogućnost planiranja i obezbeđivanja finansijske podrške za razvoj turističke ponude koja bi u Petnjičku Opštinu dovela značajniji broj turista iz inostranstva ali i potomaka naših iseljenika koji žele da odmor provedu u seoskom ambijentu. To podrazumijeva; stručno edukovanje odabranih domaćinstava, podršku za opremanje objekata svim neophodnim uslovima za boravak gostiju,koji hoće udoban smještaj i da uživaju u domaćoj hrani ,planinarenju, šetnji obilježenim pješačkim stazama,kao i upoznavanju prostora, tradicije naroda i kulture življenja. A u petničkim selima ima mnogo lijepih predjela koje prate bujna zanimljiva sjećanja iz prošlosti.
RP: Koje kapitalne projekte smatrate ključnim za dalji razvoj opštine Petnjica
ENVER RASTODER:
Petnjička Opština još ima šansu da bude ekološka oaza. Zbog toga bi svi morali povesti računa o hitnoj promjeni odnosa prema prirodi,posebno prema našim rijekama,potocima i izvorima koji su pod nemilosrdnim udarom nemara i nekulture u pogledu zagađenja fekalijama i smećem.Moramo se vratiti starinskim primjerima da se voda čuva od svake prljavštine koja može smetati ne samo čovjeku nego i zecu i ptici.Jer i oni imaju pravo da sa potoka piju čistu vodu. Svaki ozbiljan domaćin zna da se čuvanjem prirode priziva berićet, perspektiva za zdrav život i opstanak.
Drugi takođe važan ili najvažniji kapitalni projekat treba da bude etapna izgradnja magistralnog puta Bioča-Petnjica-Bor-Konjska rijeka-prema Tutinu. Put koji bi mnogo značio za regionalno i prekogranično povezivanje sa ekonomsko razvojnog aspekata ali I njegovanje rodbinskih veza. Taj put bi preporodijo našu Opštinu . I nije čudo što su se naši najumni ljudi u proteklih trideset godina zalagali za tu ideju i napravili grubi proboj trase,koja danas u planinskom dijelu i te kako služi našim poljoprivrednicima.
RP: Kako ocjenjujete trenutnu zaposlenost u opštini i koje mjere smatrate potrebnim za poboljšanje situacije ?
ENVER RASTODER:
-Nedostatak stručnog kadra je evidentan u svim oblastima. Najbolji student se rijetko vraćaju, a i kad se neko interesuje za posao nemože doć na red od partiskih vojnika. Bez promjene takvog sistema nema nam napretka. Moraju se drugačijim pristupom stvarati mogućnosti za jačanje kadrovske structure. Stručne sposobnosti i posvećenost razvoju Opšteine treba da nam budu osnovni kriterij za angažovanje na svakom poslu. Bošnjački donatorski Fond iz Luksemburga, već 15 godina stipendira đake I studente, a to bi morala da čini i Opština namjenski za potrebe lokalne administracije. Svako ulaganje u kadrove se višestruko isplati i daje dugoroične rezultate. To nam kroz ukupni rad i nagrade za najbolje učenike sugeriše “Zavičajni klub Bihor” I mnogi dobrutvori iz dijaspore. Svi smo na svoj način odgovorni za stanje u Petnjici. I važno je da se udruženim snagama, zajedničkim aktivnostima u smjeru strateškog planiranja i stalne edukacije, ne samo zaposlenih u opštinskoj strukturi nego i stanovništva ostvare optimalniji uslovi za realno zapošljavanje a time i razvoj.
RP: Kako biste opisali ekonomske parametre opštine Petnjica i koje biste promjene predložili za unapređenje ekonomske situacije ?
ENVER RASTODER:
Petnjička opština ima izvore vode, rejeke, plodno zemljište, planinske pašnjake i šumu. Realno je da na toj osnovi trba graditi ekonomski razvoj kroz proizvodne mini pogone, farme, i ugostiteljstvo. Kao pozitivan primjer mogu poslužiti Amar Muratović sa proizvodnjom sokova i Kenan Rastoder , farmer sa proizvodnjom mlječnih proizvoda. Značajno bi bilo, recimo, da neko napravi pogon za pakovanje pitke vode, ili proizvodnju džemova od domaćeg voća i šumskih plodova voća. Uz takve pogone ide stvaranje uslova za eko turizmom i seoski turizmom. Prije 17 godina NVO Centar za seoski razvoj imao je značajan broj inostranih gostiju u seoskim domaćinstvima ali nije naišao na širu podršku za trajno utemeljene ove grane turizma. Vjerujem da imamo potencijal za taj model turističke ponude koja bi uz projektnu podršku I stručno planiranje mogla da obezbijedi značajne prihode I angažovanje radne snage.
Ekološki razvoj petnjičke opštine podrazumijeva zaštitu i domaćinsko korišćenje drvnog resursa kroz stvaranje uslova za namjensku prizvodnju, a ne da prodajemo balvane.
Treba ispitati snagu vjetra na uzvišenjima i vrhovima kao realnu mogućnost za izgradnju vjetro-elektrana. Itd suština je da o svim potencijalima treba ozbiljno razgovarati sa stručnim i kompetentnim institucijama kako bi našli pravi put, ane da pojedinci umišljaju kako sve znaju I umiu, ali samo apriču,priču bez konkretnih rezultata. Ubiće nas sebičnost i tafra, ja pa ja.
RP: Koje su najveće izazovi s kojima se suočava poljoprivreda u opštini Petnjica i kako ih rješavati ?
ENVER RASTODER: Poljoprivreda je nasljedna emocija, I ako je radikalno prekinete, što se nama desilo devedesetih, teško se obnavlja, kao ranjena biljka. Posebno ako niko iskreno ne brine o njoj. Baš to se desilo ovdje u dežem periodu. I sada oni koji se bave poljoprivredom ne mogu da nađu čobane. Navikli su na socijalu i neće ništa da rad.
Nasuprot tome država zaista pruža podršku poljoprivrednicima I to je dobar put ali bi trebala da omogući dovođenja radne snage iz drugih država, kao što ima primjera u turizmu i građevinarstvu.
Ovdje prvenstveno mislim na poljoptrivrednike koji se istinski bave proizvodnjom i one koji pokušavaju da razviju poljoprivredno gazdinstvo. Opštinska služba bi morala precizno da zna kome od njih treba i kako pomoći.
Proizvodi sa ovog područja svojim kvalitetom i ukusom odavno plijene pažnju potrošača a kao dokaz možemo svjedočiti da su proizvodi iz Bihora pod sloganom „Najbolje iz Bihora „krasili vitrine u Hipermarketima kompanije Voli u Podgorici 2009 godine.
Helem. Petnjica je Opština ne sam nas koji živimo ovdje nego I mnogih koji iskonski brinu o njenoj sudbini. Mislim da je krajnje vrijeme da u zajedništvu i poštuvanju znanja tražimo puteve za razvoj i opstank lokalne uprave. Da svi žrtvujemo neki ćošak za opšte dobro. U protivnom ubiće nas prazne priče, zuzimanje puta, međusobna trvenja i širenje beznađa. A to je grieh.
